Sáng tạo là chủ đề được nhiều bạn trẻ cũng như các bậc phụ huynh quan tâm khá nhiều trong thời gian gần đây. Ở nhiều bộ phận các bạn học sinh, sinh viên tư duy này chưa được phát triển hoàn toàn do đó không giúp bản thân thúc đẩy được những nét đột phá. Vậy cần làm gì mới có được khả năng này?
Sáng tạo trở thành năng lực bất biến của con người
Sáng tạo là quá trình hoạt động của con người nhằm đưa ra những cái mới sao cho phù hợp với cuộc sống. Các loại hình của năng lực này được xác định qua các đặc trưng nghề nghiệp như khoa học, công nghệ, kỹ thuật, quân sự,… Không chỉ dừng lại tại đây mà nó còn xuất hiện trong mọi lĩnh vực khác trên thế giới và dần trở thành một năng lực bất biến không thể thiếu đối với mỗi người.
Trong cuộc sống với sự phát triển một cách nhanh chóng như hiện nay thì khả năng sáng tạo được đánh giá là một trong những yếu tố quan trọng có ảnh hưởng lớn đến mỗi người. Nếu tư duy này không được thay đổi để vượt qua các khuôn khổ cũ thì mọi thứ tồn tại trên cuộc đời sẽ mãi theo một lối và không mang đến sắc màu khiến mọi việc trở nên nhàm chán.
Tại sao chúng ta cần duy trì khả năng sáng tạo?
Trong thời đại ngày nay bất kỳ ngành nghề nào cũng cần đến tư duy sáng tạo. Dù khả năng này của mỗi người sẽ có giới hạn khác nhau nhưng nếu không luyện tập để phát triển tư duy này thì chúng ta sẽ có ảnh hưởng như thế nào?
Sự sáng tạo trong học tập
Mỗi ngày học sinh, sinh viên sẽ nhận được một lượng kiến thức hoàn toàn mới. Nếu không tập trung , không nhạy bén khi xử lý các tình huống hay dễ dàng từ bỏ khi gặp khó khăn thì chắc chắn rằng bạn sẽ bị mất đi nguồn kiến thức quan trọng. Khả năng sáng tạo có thể dễ dàng xuất hiện mọi lúc mọi nơi và nếu bạn từ chối chúng, không duy trì mỗi ngày thì trí não sẽ ngày càng trở nên kém phát triển.
Trong công việc khả năng sáng tạo rất cần thiết
Để đạt được thành công hơn người khác thì bạn chắc chắn sẽ phải bỏ ra nhiều công sức cũng như khả năng tư duy sáng tạo. Chúng có vai trò rất quan trọng đặc biệt đối với những bạn làm trong lĩnh vực truyền thông hay kinh doanh, nghệ thuật. Nếu thiếu đi kỹ năng này thì mọi việc sẽ trở nên khó khăn hơn và con đường đi đến thành công không hề dễ dàng chạm tới.
Các cấp độ và phương pháp tư duy cần biết
Bất kỳ nhóm làm việc nào cũng đều mong muốn đội ngũ của mình có khả năng sáng tạo. Nếu áp dụng tư duy này vào công việc sẽ nhanh chóng đạt được thành tựu. Năng lực tư duy đó được thể hiện qua các mức độ như sau:
- Cấp độ 1: Nhận ra nhu cầu cần có cách tiếp cận mới đây là cấp độ thấp nhất. Tại mức độ này bạn cần xem lại các cách tiếp cận thông tin truyền thông, tìm ra giải pháp áp dụng vào được.
- Cấp độ 2: Thay đổi những cách tiếp cận đang có bạn cần có những sự biến đổi linh hoạt sao cho phù hợp với hoàn cảnh. Biết cách phân tích điểm mạnh, điểm yếu của các cách tiếp cận mà bạn nắm bắt.
- Cấp độ 3: Tương ứng với khả năng nhận biết “ Chỉ ra các cách tiếp cận mới hơn”. Với cấp độ này cần tìm kiếm được các ý tưởng hay giải pháp đã được chứng minh là có tác dụng. Vận dụng giải pháp mà bạn đang có để giải quyết vấn đề sao cho hiệu quả cao.
- Cấp độ 4: Có khả năng tạo ra những khái niệm mới. Để đạt tới mức độ này thì bạn cần có tư duy nhạy bén, thông minh.
- Cấp độ 5: “ Khả năng nuôi dưỡng sự sáng tạo” . Với năng lực này thông thường không phải bất kỳ ai cũng dễ dàng sở hữu được.
Với 5 cấp độ trên thì sáng tạo có phương pháp tư duy như thế nào? Các phương pháp này có khó để ta đạt được hay không?
Phương pháp tư duy theo một hệ thống đã có sẵn
Con người đã hoàn toàn thành công trong việc phát triển tri thức, có khả năng giải quyết các vấn đề bằng phương pháp phân tích để từ đó nắm rõ được cách hiểu chúng. Người ta sẽ nghiên cứu từng phần riêng lẻ và từ đó mới đưa ra kết luận, đây được gọi là cách tư duy tuyến tính. Hiện nay tư duy này đang ngày càng không mang lại hiệu quả khi áp dụng vào bất kỳ một hiện tượng nào.
Về cơ bản cách tiếp cận tư duy sáng tạo theo hệ thống khác rất nhiều so với tiếp cận truyền thống. Đặc điểm cốt lõi của phương pháp theo hệ thống đó là cách nhìn toàn thể, tổng quan nên có thể dễ dàng nhận biết được các thuộc tính tương tác. Tuy nhiên các thuộc tính tương tác là của toàn thể mà từng thành phần không thể có nên đôi khi kết luận sẽ không tương đồng với cách phân tích truyền thống.
Phương pháp thử và sai
Theo các nghiên cứu chỉ ra về tư duy sáng tạo đa số mọi người khi gặp phải vấn đề nào đó sẽ nghĩ đến việc áp dụng các ý tưởng có sẵn trong não bộ mà rất ít trường hợp sẵn sàng thử nghiệm cách nghĩ chưa từng xuất hiện đó. Phương pháp thử và sai là tuần tự thử triển khai của các giả thuyết. Những giả thuyết không đúng hoặc không mang tính thuyết phục cao sẽ loại bỏ dần đến khi tìm được cách tốt nhất.
Phương pháp động não dành cho mọi người
Phương pháp động não hay còn được hiểu là não công hay tập kích não, là một cách để tổng hợp nhiều giải đáp sáng tạo cho chủ đề nào đó. Chúng hoạt động bằng cách nêu ra các ý tưởng tập trung cho vấn đề để từ đó có thể rút ra được nhiều cách thức giải quyết cho nó.
Phương pháp này không cần đến sự có mặt của nhiều người mà bạn vẫn có khả năng làm được. Nhưng nếu có thêm sự giúp đỡ của mọi người thì sẽ giúp cho quá trình sáng tạo, tìm ra giải pháp diễn ra nhanh chóng và mang đến hiệu quả tốt hơn.
Thước đo trình độ con người thể hiện qua sự sáng tạo
Với sự phát triển thần tốc như ngày nay thì khả năng sáng tạo được đánh giá là thước đo trình độ của con người. Bạn càng có nhiều ý tưởng mới lạ, độc đáo chắc chắn rằng bạn sẽ làm chủ được vấn đề đó, được nhiều người biết đến và học hỏi theo.
Trong bất kỳ một công việc nào nếu bạn chỉ đi theo cách giải quyết đã quá truyền thống sẽ khiến cho tiến trình không diễn ra thuận lợi. Một ví dụ thực tế mà bạn sẽ thấy nếu có khả năng sáng tạo logic chắc chắn bạn sẽ phát triển được bản thân nhiều hơn đó chính là các ứng dụng giải trí.
Trên ứng dụng Tik Tok thông thường các video được đăng tải sẽ có tuổi đời từ 3 ngày đến 14 ngày. Nếu bạn là một người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội thì chắc chắn các nội dung bạn đăng lên phải có tính sáng tạo cao mới thu hút được người xem. Và video của bạn nếu không có quá nhiều sự bứt phá chắc chắn kênh của bạn sẽ dần mất đi lượng người theo dõi.
Dùng tư duy để biến thất bại hóa thành thành công
Khả năng sáng tạo không phải ai cũng dễ dàng có được. Để chúng thường xuyên hoạt động bạn cần trau dồi nguồn tri thức mọi lúc mọi nơi, cần có khả năng tập trung , sự kiên trì. Theo nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng không gian cũng có ảnh hưởng lớn đến phát triển tư duy này. Bởi vậy dù có gặp phải thất bại bạn cũng không nên từ bỏ dễ dàng mà hãy xem xét lại để đưa ra những giải pháp phù hợp.
Trong quá trình sáng tạo có những rào cản nào?
Trên mỗi bước chân đến con đường thành công bạn không thể tránh được những khó khăn, thử thách và quá trình sáng tạo cũng vậy. Bởi khám phá ra những điều mới, cái hay là sự vô hạn do vậy bạn sẽ gặp rất nhiều rào cản lớn về mặt tâm lý, tâm thức. Vậy đâu là khó khăn chính khiến khả năng tư duy này bị hạn chế?
Lối mòn tư duy
Càng trưởng thành con người lại càng có những ý kiến khác nhau về tất cả mọi thứ xảy ra trong cuộc sống. Các định kiến đó là do lối mòn về tư duy đã sớm hình thành trong tiềm thức của mỗi người. Chúng thường làm cho ta không có cách nhìn chi tiết về những gì đang xảy ra mà chủ yếu là cái nhìn tổng quát. Theo thời gian chúng làm cản trở sự tiến bộ cũng như khả năng sáng tạo đưa ra những ý tưởng mới lạ của ta.
Luôn tin vào những kinh nghiệm cũ
Khi thực hiện một vấn đề nào đó người ta thường không suy nghĩ hay cố gắng tìm ra nhiều giải pháp tốt nhất mà cho rằng nó đã được làm nhiều lần trong quá khứ rồi và không cần thiết tốn nhiều thời gian đắn đo. Chính suy nghĩ quá tin vào những thứ đã có sẵn đã làm cho tư duy sáng tạo ra những cái mới không được vận dụng linh hoạt và từ đó khiến cho khả năng tư duy dần biến mất đi.
Sáng tạo nhưng lại sợ bị người khác đánh giá
Nhiều người có tâm lý hay quan tâm tới cách suy nghĩ của người khác, sợ rằng những quan điểm mình đưa ra không phù hợp với mọi người và sẽ bị chê cười, đánh giá thấp. Thực tế rằng những ý tưởng mới lạ ban đầu đưa ra sẽ bị một bộ phận nhóm người không tin tưởng, chỉ trích không đúng quy luật. Nhưng thời gian lâu dài sẽ chứng minh được tính đúng đắn của những nhận thức mới đó.
Chính bởi vì tâm lý sợ đám đông chê cười nên ta chỉ dừng lại ở suy nghĩ mà không bứt phá bộc lộ suy nghĩ, quan điểm của riêng mình. Khả năng sáng tạo không phải lúc nào cũng sẵn có bởi thế nếu bạn không biết nắm bắt cơ hội thì hiển nhiên rằng sẽ bỏ lỡ những ý tưởng hấp dẫn khiến bản thân rất khó để phát triển hơn.
Phụ thuộc vào những điều đã có trước
Chấp nhận những thứ đã có sẵn chính là tư duy muốn đi theo mãi một lối mòn. Họ không tồn tại suy nghĩ tìm ra con đường đi mới, những giải pháp mới. Đa số những người này cho rằng nếu đi theo con đường cũ sẽ an toàn còn con đường mới sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Nếu bạn cũng đang có tư tưởng này hãy thay đổi ngay nếu không muốn chúng trở thành rào cản làm chậm khả năng sáng tạo.
Lời kết
Chủ đề về khả năng sáng tạo đã được chúng tôi chia sẻ tại bài viết này. Với thời đại phát triển nhanh chóng như hiện tại thì những bạn có khả năng tư duy, khám phá, tìm tòi những cái mới luôn được mọi người coi trọng. Để bản thân có thể phát triển ngày một hoàn thiện thì bạn cần biết cách duy trì thước đo trình độ này.
